ในวันนี้ (วันที่ 7 พฤศจิกายน 2554) ทางเว็บ google ได้นำรูปของการทดลองของมารี คูรี มาปรับเป็นโลโก้ของทางเว็บ เพราะวันนี้เป็นวันครบรอบ 144 ปี ที่มารี คูรี นักเคมีผู้วิจัยเกี่ยวกับรังสี นั้นได้กำเนิดขึ้นมา และสร้างปรากฎการณ์ใหม่ให้กับวงการเคมี ซึ่งในอดีตนั้นยังไม่สตรีใดทำได้ถึงขนาดนี้
มารี คูรี หรือ มาเรีย ซกวอดอฟสกา คูรี เกิดเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2410 หรือเมื่อ 144 ปีที่แล้ว (ในประเทศไทยตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว - รัชกาลที่ 4) เกิดที่กรุงวอร์ชอร์ ประเทศโปแลนด์ ซึ่งในช่วงนั้นประเทศโปแลนด์นั้นถูกยึดครองโดยรัสเซีย ซึ่งนอกจากรัสเซียจะกดขี่โปแลนด์แล้ว ยังกีดกันไม่ให้ชาวโปแลนด์รับการศึกษาขั้นสูงอีกด้วยดังนั้น มารี คูรี ซึ่งเป็นผู้ที่ใฝ่รู้จึงหาโอกาสในการเรียน โดยตอนแรกเธอต้องการไปศึกษาที่มหาวิทยาลัยคราคอฟ แต่เธอกลับถูกตอบกลับมาว่า เธอเหมาะกับการเรียนคหกรรมศาสตร์มากกว่า เธอจึงไปเรียนที่มหาวิทยาลัยชอร์บอนน์ ประเทศฝรั่งเศส
เนื่องจากการเดินทางไปศึกษาต่อต่างประเทศนั้นมีค่าใช้จ่ายที่สูง ดังนั้นเธอจึงให้พี่สาวของเธอ นามว่า บรอนยา ไปศึกษาแพทยศาสตร์ก่อน โดยในระหว่างนั้นเธอก็เป็นครูสอนหนังสือ และเมื่อบรอนยาเรียนจบแล้ว บรอนยาจึงส่งเสียมาเรียเรียนทางวิทยาศาสตร์บ้าง โดยในปี พ.ศ 2434 เธอได้เปลี่ยนชื่อเป็นมารี และเข้าเรียนวิชาฟิสิกส์และคณิตศาสตร์ ที่มหาวิทยาลัยซอร์บอห์น จนสำเร็จการศึกษาปริญญาโทสาขาฟิสิกส์ในปี พ.ศ 2436 และปริญญาโทสาขาคณิตศาสตร์ในปี พ.ศ 2437
จนกระทั่งในปี พ.ศ 2440 มารีให้กำเนิดลูกสาวคนแรกนามว่า "อีแรน" และได้เข้าเรียนระดับปริญญาเอกในเวลาต่อมา
ซึ่งการเรียนระดับปริญญาเอกนั้น จะต้องเลือกหัวข้อวิทยานิพนธ์เอง เธอจึงได้ค้นคว้า และพบว่าในช่วงปี 2439 นั้น เฮนรี แบคเคอเรล ได้ค้นพบเกลือของยูเรเนียม ซึ่งพบว่าแม้อยู่ในที่มืดก็ทำให้ฟิล์มนั้นมัวได้ เธอจึงต้องการศึกษาว่ามีรังสีอะไรอยู่ภายในสารประกอบนี้ ซึ่งเพื่อให้ได้ผล เธอจึงร่วมมือกับน้องออกแบบ Electrometer ซุึ่งสามารถวัดกระแสไฟฟ้าได้ดี โดยเธอนั้นได้พบว่ารังสีนั้นไม่ได้เกิดจากการทำปฏิกิริยาของโมเลกุล แต่ออกมาจากอะตอมของมันเอง
ในปี พ.ศ 2441 เธอได้นำแร่พิตซ์เบลนด์มาสกัดจนค้นพบธาตุ Po (โพโลเนียม) และธาตุ Ra (เรเดียม) โดยเธอพบว่า Ra นั้นแผ่รังสีได้ดีกว่า U ถึง 2 ล้านเท่า จนกระทั่งในปี พ.ศ 2445 เธอจึงแยกธาตุยูเรเนียมบริสุทธิ์ออกในรูปของ RaCl2 ได้ และในปีต่อมา (พ.ศ 2446) เธอจึงได้รับปริญญาเอกในสาขาฟิสิกส์
ในปีเดียวกันนั้นเอง มารี , ปิแอร์ และแบกเกอเรล นั้นได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ โดยแบกเกอเรลได้รับรางวัลจากการค้นพบปรากฎการณ์กัมมันตรังสี และครอบครัวคูรีนั้นได้รางวัลจากการค้นพบและศึกษาธรรมชาติของกัมมันตรังสี ซึ่งนับว่าเป็นครั้งแรกของเวทีโนเบลที่ผู้หญิงได้รับรางวัลโนเบลเฉกเช่นเดียวกับผู้ชาย
(The Radioactive : คำบัญญัติโดยครอบครัวคูรี)
ในปี พ.ศ 2447 เธอให้กำเนิดลูกสาวอีกคนนามว่า "อีฟ" และอีก 2 ปีต่อมา คือปี พ.ศ 2449 เกิดโศกนาฎกรรมอันน่าเศร้าขึ้น เมื่อปิแอร์ สามีของเธอ ถูกรถม้าชนตายคาที่ขณะกำลังข้ามถนน เธอจึงรู้สึกเศร้ามาก แต่ก็ยังตั้งใจที่จะทำงานต่อไป ทางมหาวิทยาลัยซอร์บอห์น จึงแต่งตั้งเธอเป็นศาสตราจารย์หญิง ซึ่งถือว่าเป็นประวัติศาสตร์ครั้งแรกของมหาวิทยาลัย
ในปี พ.ศ 2454 (คือ 100 ปีที่แล้ว) เธอก็ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมี ซึ่งถือเป็นรางวัลโนเบลครั้งที่ 2 ของเธอ ในฐานะที่เธอค้นพบธาตุ U และ Po แม้ในขณะนั้นเธอจะมีข่าวคราวที่ไม่ดีเท่าไร แต่เธอก็ตัดสินใจรับรางวัล และตั้งใจทำงานต่ออย่างเต็มที่ แต่แม้กระนั้น ชาวฝรั่งเศสก็ยังไม่ยอมรับความสามารถของเธอ เพราะเมื่อเธอสมัครเข้า French Academy of Science เธอกลับถูกปฏิเสธ และรู้สึกอยากกลับบ้านเกิดที่ประเทศโปแลนด์ แต่เธอต้องการพิสูจน์ให้รู้ว่า แม้เธอเป็นคนต่างด้าว แต่เธอก็รักประเทศฝรั่งเศสอย่างจริงใจ
รางวัลโนเบลของมารี คูรี ในปี พ.ศ 2454
ด้วยความพยายามของเธอ ในปี พ.ศ 2457 Institut du radium ได้ถือกำเนิดขึ้น โดยเน้นที่จะพัฒนานักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ในสาขาเคมี ฟิสิกส์ และการแพทย์ ซึ่งถือว่าประสบความสำเร็จอย่างดีงาม เพราะมีผู้ได้รางวัลโนเบลหลายคน รวมถึงอีแรน ลูกสาวของเธอด้วย
อย่างไรก็ตาม ในช่วง พ.ศ 2457 - 2461 นั้น สงครามโลกครั้งที่ 1 ได้ถืออุบัติขึ้น มารีและอีแรน จึงได้ทำจิตอาสาโดยการออกหน่วยรถวิทยาศาสตร์ ซึ่งมีชื่อเรียกกันทั่วไปว่า petites Curies หรือ Little Curies โดยภายในนั้นมีอุปกรณ์ทางรังสีวิทยาอยู่ ซี่งการออกหน่วยดังกล่าวนั้นทำให้เธอได้เปลี่ยนทัศนคติของสังคมสมัยนั้นโดยสิ้นเชิงเมื่อสงครามสิ้นสุดลง เธอได้เดินทางไปยังประเทศสหรัฐอเมริกา เพื่อของบสนับสนุนการวิจัยเรเดียม โดยในการเดินทางดังกล่าว ประธานาธิบดีของประเทศสหรัฐอเมริกาได้ให้เรเดียมบริสุทธิ์หนัก 1 กรัม
ในปี พ.ศ 2477 มารีได้จัดตั้งมูลนิธิคูรีขึ้น เพื่อสนับสนุนงานวิจัยวิทยาศาสตร์และการแพทย์ และในปี พ.ศ 2478 เธอเสียชีวิตจากโรคมะเร็ง ซึ่งเป็นโรคที่เธอเป็นมานาน เนื่องจากการทดลองกัมมันตรังสีของเธอ ซึ่งเธอเสียชีวิตในวันที่ 4 กรกฎาคม 2478 สิริอายุ 67 ปี
จากนั้นในปี พ.ศ 2535 ศพของปิแอร์ และ มารี ได้ถูกนำไปฝังอย่างสมเกียรติที่ ปาเตออง ซึ่งเป็นสถานที่ฝังศพบุคคลอันทรงเกียรติแห่งประเทศฝรั่งเศส และในปีเดียวกันนั้น ทางรัฐบาลฝรั่งเศสได้จัดพิมพ์ธนบัตรราคา 500 ฟรังก์ ซึ่งมีภาพของทั้งสองบนธนบัตรด้วย
จะเห็นได้ว่า ชีวิตของ มารี คูรี นั้นไม่ได้โรยไปด้วยกลีบกุหลาบเลย ทุกอย่างนั้นแลกด้วยความพยายาม และ ความเสี่ยงทั้งนั้น โดยเฉพาะความเสี่ยงทางด้านกัมมันตรังสี ซึ่งในสมัยก่อนนั้นไม่ได้มีวิธีการป้องกันที่ดีเหมือนปัจจุบันนี้ ทำให้คนในครอบครัวและตัวเธอนั้น ต่างจบชีวิตด้วยโรคมะเร็ง ซึ่งเป็นโรคที่แม้คนปัจจุบันก็ไม่ปรารถนาที่จะเป็น
สำหรับวัตถุประสงค์ของปีเคมีสากลนั้นมีดังนี้
- เพื่อเพิ่มความตระหนักรู้ทางเคมีให้กับสังคมส่วนรวม
- เพื่อกระตุ้นให้เยาวชนมีความสนใจในวิชาเคมีมากขึ้น
- เพื่อกระตุ้นความคิดในการพัฒนาอนาคตด้วยเคมี
- เพื่อเฉลิมฉลอง 100 ปี ที่มารี คูรี ได้รับรางวัลโนเบล อันเป็นการพลิกโฉมบทบาทสตรีในวงการวิทยาศาสตร์
โดยได้มีการจัดกิจกรรมต่างๆ มากมาย เช่น การประชุมทางวิชาการ การเผยแพร่ความรู้ทางเคมีให้บุคคลต่างๆ ภายใต้แนวคิดที่ว่า “Chemistry—our life, our future" หรือ "เคมี คือชีวิตและอนาคตของเรา"
เราในฐานะผู้มีความสนใจทางด้านเคมี ควรจะร่วมกันตระหนักรู้ว่า เรื่องเพศนั้นไม่ได้มีความสำคัญต่อการพัฒนาองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เลย แต่ขึ้นอยู่กับพยายามบนพื้นฐานของการศึกษา แต่ทั้งนี้ ความปลอดภัยก็เป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่งยวด และละเลยไม่ได้แม้แต่น้อย
นอกจากนี้ การพัฒนาความตระหนักรู้ทางเคมีนั้นก็ถือว่าเป็นสิ่งสำคัญมากพอๆ กับการพัฒนาองค์ความรู้ทางเคมีเลยทีเดียว เพราะปัจจุบันนั้นเคมีกลายเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของเราอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้นการเผยแพร่ความรู้ทางเคมีให้คนทั่วไปได้รับรู้นั้นถือว่าสำคัญยิ่ง โดยเฉพาะการใช้หลักเคมีในชีวิตประจำวัน รวมถึงการพัฒนาการศึกษาวิชาเคมีในระดับต่างๆ ให้มีความทัดเทียมกับสากลให้มากกว่านี้ โดยเฉพาะการทดลอง ซึ่งเป็นที่น่าเศร้าว่าการทดลองนั้นยังไม่มากเท่าที่ควร เพราะละเลยแนวคิดว่าพื้นฐานเคมีส่วนใหญ่ล้วนเกิดจากการทดลอง ดังนั้น การเพิ่มการทดลองจะทำให้เยาวชนเข้าใจในวิชาเคมีได้มากยิ่งขึ้น
เพราะหากทุกๆ คน มองเห็นเคมีเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญของการขับเคลือนโลกใบนี้แล้ว โลกใบนี้จะก้าวไปข้างหน้าได้มากกว่าที่ใจคิดอย่างแน่นอน !
ข้อมูลเพิ่มเติม:
1. http://en.wikipedia.org/wiki/Marie_Curie
2. http://www.chemistry2011.org/
3. หนังสือ "สุดยอดนักเคมีโลก" โดย ศ.ดร. สุทัศน์ ยกส้าน สำนักพิมพ์สารคดี
สารคดีชีวประวัติของมารี คูรี (ภาษาไทย)
